Tiêm ngừa cho người dân tại TP.HCM – Ảnh: D.PHAN

Nhiều người khi gặp phải dạng phản ứng nổi hạch thường có tâm lý lo lắng, lầm tưởng bản thân mắc các loại bệnh ác tính. Tuy nhiên, theo các bác sĩ, tỉ lệ phản ứng hạch đã gia tăng hơn sau khi tiêm mũi 3 vắc xin ngừa COVID-19.

Sửng sốt vì tưởng… ung thư

Tiêm vắc xin mũi 3 loại Pfizer-BioNTech vào ngày 13-12, sau đó hai tuần, ông T.T. (quận Phú Nhuận, TP.HCM) thực hiện kiểm tra sức khỏe tổng quát thì được bác sĩ báo cơ thể nổi rất nhiều hạch. 

Hoang mang không biết nguyên nhân từ đâu vì trước giờ sức khỏe bản thân vẫn ổn định, theo lời bác sĩ, ông T. thực hiện kiểm tra sinh thiết và được báo các loại hạch này đều thuộc dạng lành tính.

“Sau khi siêu âm, bác sĩ bảo có thể mắc lao hạch hoặc trầm trọng hơn là ung thư hạch vì cơ thể nổi rất nhiều. Tôi rất sửng sốt vì thời gian qua cũng không để ý tới, may mắn kết quả kiểm tra sau đều an toàn”, ông T. chia sẻ.

Theo lời ông T., sau khi có kết quả cuối cùng, các bác sĩ hỏi thăm và nhắc nhở trường hợp của ông có thể là tác dụng phụ ít gặp sau khi tiêm vắc xin ngừa COVID-19. Ông cho biết ở 2 liều trước đó, bản thân hoàn toàn không có phản ứng phụ nào nên lần này không nghĩ mình gặp phải.

Cùng tình trạng với ông T., ông Q.K. (quận Bình Thạnh, TP.HCM) cho biết sau khi tiêm vắc xin mũi 3 về vài ngày ở vùng nách bị nổi hạch to, gây cảm giác sưng, đau. 

“Tôi kiểm tra thông tin thì biết nổi hạch là một trong các phản ứng sau tiêm vắc xin, nhưng trước đó 2 mũi tiêm đầu đều không bị gì nên lần này cũng thấy lo. Người nhà còn hối thúc tôi đến bệnh viện kiểm tra xem có vấn đề gì không”, ông K. kể lại.

Gia tăng, nhưng không đáng lo

Theo Trung tâm Phòng ngừa và kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), phản ứng nổi hạch sau tiêm vắc xin ngừa COVID-19 xảy ra khoảng 0,3% ở người tiêm vắc xin Pfizer và 1,1% ở người tiêm vắc xin Moderna. 

Trong nghiên cứu của Moderna, 11,6% người được tiêm bị sưng hạch bạch huyết sau liều tiêm đầu tiên và 16% sau liều thứ hai. Một số nghiên cứu cho thấy vắc xin dựa trên mRNA có khả năng sinh miễn dịch cao hơn các loại vắc xin khác, vì vậy tỉ lệ nổi hạch của các loại vắc xin này cao hơn.

TS.BS Nguyễn Huy Luân – trưởng đơn vị tiêm chủng, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM – cho biết khi tạo ra các đáp ứng miễn dịch thì cơ thể đồng thời cũng sinh ra các phản ứng, hầu hết đều là trạng thái bình thường và nổi hạch là phản ứng ít gặp phải. 

“Với các phản ứng thường gặp như sốt, đau đầu, đau chỗ tiêm, mệt mỏi… thường sẽ xảy ra sau vài tiếng tiêm ngừa, hết trong 3 đến 5 ngày. Tuy nhiên, phản ứng nổi hạch thường bắt đầu trễ và kéo dài hơn.

Theo CDC Hoa Kỳ, thời gian bắt đầu nổi hạch sau tiêm vắc xin Modena và Pfizer là 2 – 5 ngày. Thời gian nổi hạch kéo dài của vắc xin Pfizer-BioNTech có thể lên đến 10 ngày”, BS Luân nhận định.

Theo BS Nguyễn Huy Luân, tùy vào lượng kháng nguyên đưa vào cơ thể sẽ tạo ra các đáp ứng miễn dịch khác nhau. Có người phản ứng mạnh, có người phản ứng nhẹ, nên khả năng sinh kháng thể bảo vệ mỗi người cũng khác nhau.

Vì sao nổi hạch?

Về việc có thể tiêm trộn một số loại vắc xin ở mũi 3, BS Luân cho biết thêm tỉ lệ phản ứng phụ không gia tăng so với tiêm cùng loại. Tuy nhiên, ở mũi thứ 3, tình trạng phản ứng nổi hạch lại thường xảy ra hơn ở 2 mũi đầu. 

“Sau khi tiêm mũi 1 và 2, cơ thể đã tạo ra đáp ứng miễn dịch và tế bào ghi nhớ, nên ở mũi thứ 3 cơ thể sẽ tạo ra phản ứng kháng nguyên, kháng thể mạnh hơn, dẫn đến tình trạng nổi hạch cũng gia tăng”, BS Luân lý giải.

Chính bản thân cũng gặp phải phản ứng hạch sau khi tiêm mũi 3, ThS Đỗ Cao Vân Anh – phó trưởng bộ môn nhiễm, Trường ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch – cho biết phải hơn 10 ngày các triệu chứng trên mới dần hết. 

“Sau khi tiêm 2 ngày, cơ thể bắt đầu nổi hạch khắp người, dù biết là phản ứng hạch viêm cấp thông thường nhưng gây ra sưng, đau khi đụng vào, rất khó chịu và dễ gây lầm tưởng với ung thư di căn”, BS Vân Anh chia sẻ.

BS Vân Anh cho rằng đây là phản ứng phụ thông thường, có thể tự hết mà không cần can thiệp về y tế. 

“Hạch bạch huyết thường xuất hiện ở nách, cổ cùng bên với cánh tay được tiêm. Tình trạng này sẽ mất đi sau vài ngày, không gây nguy hiểm nên không cần quá lo lắng”, BS Vân Anh trấn an.

Theo BS Vân Anh, nếu thực hiện siêu âm, bệnh nhân cần báo với bác sĩ về thời gian tiêm, số mũi vắc xin ngừa COVID-19 đã được tiêm. Một nghiên cứu gần đây cho thấy có các hạch bạch huyết tăng trao đổi chất sau khi tiêm chủng có thể phản ánh một phản ứng miễn dịch mạnh mẽ, điều này có thể có lợi cho cơ thể. 

Tuy nhiên, người dân vẫn cần phải theo dõi nếu hạch sưng to, da vùng hạch sưng đỏ hoặc có các triệu chứng kèm theo như sốt kéo dài, sụt cân… thì phải đi khám để loại trừ bệnh lý khác.