Ông Nguyễn Văn Cẩn, Tổng cục Hải quan, cho biết đã ngăn chặn kịp thời hơn 1,8 triệu tấn nhôm có trị giá khoảng 4,3 tỉ USD giả mạo xuất xứ Việt Nam để xuất đi Mỹ – Ảnh: N.KHÁNH

Sáng 29-10, trao đổi với Tuổi Trẻ Online, ông Nguyễn Văn Cẩn, tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, cho biết Cơ quan Hải quan Việt Nam năm nay đã chủ động phối hợp với Hải quan Mỹ ngăn chặn số lượng nhôm có nguy cơ giả mạo xuất xứ Việt Nam lớn nhất từ trước đến nay.

“Tổng số hàng là 1,8 triệu tấn với trị giá ước tính lên đến 4,3 tỉ USD. Hàng không đủ điều kiện xuất vào thị trường Mỹ với xuất xứ Việt Nam” – ông Cẩn cho biết.

Trao đổi với các bộ ngành về tình trạng gian lận xuất xứ tại cuộc họp diễn ra hôm 28-10, tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Nguyễn Văn Cẩn cho biết cơ quan hải quan đã và đang tiếp tục đấu tranh mạnh mẽ với các hành vi gian lận xuất xứ. Không thể để Việt Nam trở thành điểm trung chuyển của hàng hóa gian lận.

Liên quan đến vụ 1,8 triệu tấn nhôm mà cơ quan hải quan đã phát hiện và ngăn chặn, ông Cẩn cho hay một tập đoàn có công nghệ, dây chuyền nhưng lại nhập khẩu nhôm thỏi, nhôm thanh, nhôm bán thành phẩm nhằm đưa ra các sản phẩm để xuất khẩu đi Mỹ và một số nước khác.

Nhôm của Việt Nam xuất khẩu sang Mỹ chỉ phải chịu thuế khoảng 15% nhưng nhôm của Trung Quốc xuất vào Mỹ phải chịu thuế lên đến 374%. Do đó, doanh nghiệp ở khu vực Bà Rịa-Vũng Tàu nhập khẩu hơn 4 tỉ USD mặt hàng nhôm.

Khi phát hiện dấu hiệu nghi vấn, Tổng cục Hải quan đã chủ trì, phối hợp với Bộ Công an, Bộ Công thương, Phòng Thương mại và công nghiệp Việt Nam (VCCI) và các cơ quan khác kiểm tra, xác định và ngăn chặn kịp thời.

Tổng cục Hải quan còn phối hợp với Hải quan Mỹ xác minh về vụ việc nêu trên. Đặc biệt, các đặc vụ của Bộ An ninh nội địa Mỹ đã đến Việt Nam để phối hợp điều tra.

Vì vậy, hiện toàn bộ số nhôm này chưa thể xuất khẩu. Theo báo cáo của Hải quan Bà Rịa-Vũng Tàu, số lượng tồn lên đến 1,8 triệu tấn, trị giá khoảng 4,3 tỉ USD.

“Trao đổi với Tổng cục Hải quan, phía Hải quan Mỹ cho biết kể cả khi doanh nghiệp dùng thủ đoạn nhập khẩu nhôm thanh, nhôm thỏi, nhôm thành phẩm về đưa vào lò nấu thành nhôm thỏi rồi cán thành nhôm thanh cũng không đủ điều kiện có xuất xứ Việt Nam để hưởng ưu đãi” – ông Cẩn cho hay.

Ngoài vụ việc nêu trên, hiện Tổng cuc Hải quan đang tạm giữ nhiều lô hàng có dấu hiệu vi phạm xuất xứ Việt Nam.

Điển hình như 10 container xe đạp đang được tạm giữ tại Bình Dương. Kiểm tra hồ sơ, thực tế hàng hóa, gần như 100% xe đạp nhập khẩu từ nước ngoài, thậm chí cả nhãn mác cũng được dán từ nước ngoài, sau đó đưa về lắp ráp lấy xuất xứ Việt Nam để xuất khẩu.

Hay tại khu vực cảng Hải Phòng, lực lượng hải quan cũng đang tạm giữ nhiều container máy móc, thiết bị nhập từ nước ngoài và chỉ qua công đoạn lắp ráp đơn giản để thành hàng Việt Nam.

Nhiều lô hàng được sản xuất thành phẩm như quần áo, giày… có xuất xứ Trung Quốc nhưng ghi các nhãn hiệu trong nước nhằm tiêu thụ trong nội địa, cơ quan hải quan đã kịp thời phát hiện, ngăn chặn ở khu vực cảng Hải Phòng, TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai…

Ông Cẩn đánh giá tình hình vi phạm xuất xứ hàng hóa đang có nhiều diễn biến phức tạp, nhất là trong bối cảnh cuộc chiến thương mại của các cường quốc chưa có hồi kết.

Để xử lý hiệu quả, Tổng cục Hải quan đề nghị các bộ Bộ Công thương, Bộ Khoa học và công nghệ phối hợp chặt chẽ với Tổng cục Hải quan trong cuộc chiến chống gian lận xuất xứ.