Một phụ nữ đi ngang qua bức vẽ graffiti trên một con đường ở thành phố Mumbai ngày 10-5, trong lúc Ấn Độ đang đối mặt đợt dịch bệnh COVID-19 thứ hai nghiêm trọng – Ảnh: REUTERS

Mặc dù theo WHO, một số nghiên cứu bước đầu cho thấy B.1.617 lây lan nhanh hơn, song các vấn đề như loại biến thể này có gây bệnh nặng hơn, tỉ lệ tử vong cao hơn hay có thể kháng những loại vắc xin COVID-19 hiện có không thì vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng.

Biến thể “đáng lo ngại”

“Chúng tôi phân loại đây là biến thể “đáng lo ngại” ở cấp toàn cầu. Có một số thông tin cho thấy khả năng lây truyền của B.1.617 đã tăng lên” – bà Maria Van Kerkhove, người đứng đầu bộ phận chuyên trách các loại bệnh truyền nhiễm mới xuất hiện của WHO, thông báo ngày 10-5.

Theo WHO, biến thể B.1.617 lần đầu tiên được phát hiện ở Ấn Độ vào tháng 10-2020. Biến thể B.1.617 mang 2 đột biến quan trọng là L452R và E484Q giúp virus lây lan nhanh hơn và tăng khả năng kháng cự với kháng thể và vắc xin. B.1.617 được cho là nguyên nhân làm số ca bệnh COVID-19 tăng khủng khiếp ở Ấn Độ hiện nay.

B.1.617 là biến thể thứ tư được WHO đưa vào danh sách nhóm biến thể “đáng lo ngại” của virus corona, bên cạnh các biến thể phát hiện lần đầu tiên ở Anh (B.1.1.7), Brazil (P.1) và Nam Phi (B.1.351). Trong tháng trước, WHO mới chỉ xếp B.1.617 vào nhóm biến thể “đáng quan tâm”, tức một mức độ cảnh báo thấp hơn.

Theo Hãng tin AFP, nhóm biến thể “đáng lo ngại” nguy hiểm hơn phiên bản gốc vì có khả năng lây nhiễm nhanh hơn, gây tử vong cao hơn hoặc có thể vô hiệu hóa vắc xin.

Tổng giám đốc WHO – ông Tedros Adhanom Ghebreyesus – cho biết tổ chức này đang phát động chương trình “Chung sức vì Ấn Độ” để gây quỹ mua oxy, thuốc men và thiết bị bảo hộ cho nhân viên y tế ở Ấn Độ.

Theo báo Wall Street Journal, cho tới nay biến thể B.1.617 đã xuất hiện tại ít nhất 21 quốc gia, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, Gisaid – một nền tảng cho phép các quốc gia chia sẻ dữ liệu về virus, cho biết biến thể virus tại Ấn Độ đã được phát hiện tại khoảng 40 quốc gia.

Theo Hãng tin Reuters, Philippines là quốc gia mới nhất ghi nhận các ca nhiễm biến thể B.1.617. Bộ Y tế Philippines ngày 11-5 báo cáo 2 trường hợp đầu tiên mắc biến thể này. Họ là 2 thuyền viên đã về nước hồi tháng 4 từ Các Tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất và Oman.

Thách thức B.1.617

Theo Wall Street Journal, các nhà khoa học tại Ấn Độ, Anh và các quốc gia khác đang nghiên cứu biến thể tại Ấn Độ để tìm hiểu cách chủng virus này phản ứng với vắc xin COVID-19 và hệ miễn dịch của con người.

Bà Soumya Swaminathan – một nhà khoa học hàng đầu của WHO – cho biết các nghiên cứu đang được thực hiện tại Ấn Độ để tìm hiểu khả năng lây lan của B.1.617, mức độ nghiêm trọng của những người nhiễm nó, cũng như phản ứng ở những người đã tiêm vắc xin.

“Những gì chúng ta biết bây giờ là vắc xin có tác dụng, việc chẩn đoán và các phương pháp điều trị vẫn có hiệu quả. Do đó, thực sự không cần phải thay đổi bất cứ điều gì trong số này” – bà Swaminathan nói.

WHO cũng cho biết các nghiên cứu sơ bộ trong phòng thí nghiệm cho thấy 28 người được tiêm vắc xin Covaxin (do công ty Ấn Độ – Bharat Biotech – phát triển) có thể vô hiệu hóa biến thể B.1.617.

Cơ quan y tế công cộng Anh (PHE) đang hợp tác với các đối tác quốc tế để nghiên cứu biến thể virus ở Ấn Độ. Tuy nhiên, tới nay PHE vẫn chưa tìm thấy bằng chứng cho thấy biến thể Ấn Độ gây bệnh nặng hơn hay làm giảm hiệu quả các vắc xin COVID-19 hiện có.

Theo Đài CNBC, ông Ugur Sahin – CEO của Công ty công nghệ sinh học BioNTech (Đức) – hồi cuối tháng 4 từng “tự tin” cho rằng vắc xin của công ty ông hợp tác phát triển cùng Hãng dược Pfizer (Mỹ) có thể ngăn chặn biến thể ở Ấn Độ.

“Chúng tôi đang đánh giá biến thể này và sẽ có dữ liệu trong những tuần tới. Tuy nhiên, chúng tôi đã gặp các biến thể kép tương tự trong các thí nghiệm trước đây, và dựa vào những dữ liệu đó, chúng tôi tự tin có thể vô hiệu hóa biến thể này” – ông Sahin nói.

Ngày 10-5, BioNTech tái khẳng định rằng họ không tìm thấy bằng chứng nào cho thấy cần phải điều chỉnh vắc xin COVID-19 hiện nay của hãng để bảo vệ người tiêm trước các biến thể của virus corona. Tuy nhiên, BioNTech cũng đã bắt đầu một thử nghiệm hồi tháng 3 để chuẩn bị sẵn sàng cho tình huống cần điều chỉnh lại vắc xin nếu cần.

Nhiều nhà sản xuất vắc xin và giới chức y tế công cộng tại nhiều nước cũng cho rằng cần tiêm nhắc lại cho những người đã tiêm đủ liều vắc xin COVID-19 để tăng phản ứng của kháng thể trung hòa chống lại virus gốc cũng như các biến thể của virus corona.