Một người đàn ông Palestine và chị gái khóc nức nở trước ngôi nhà của họ ở Dải Gaza bị các cuộc không kích của Israel phá hủy ngày 16-5 – Ảnh: AFP

Cộng đồng quốc tế đang cố gắng thúc đẩy để nối lại tiến trình hòa bình, bởi các cuộc đàm phán giữa hai phía đã bị gián đoạn từ năm 2014 đến nay.

Chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đang thay đổi chính sách hoàn toàn thiên vị Israel của người tiền nhiệm. Washington đã tỏ ra là người trung gian hòa giải tích cực hơn, khôi phục quan hệ và nối lại viện trợ cho chính quyền Palestine, ủng hộ giải pháp hai nhà nước và không ủng hộ chính sách định cư của Israel…

Đặc biệt trong cuộc xung đột hiện nay, ông Biden đã điện đàm với người đồng cấp Palestine Mahmoud Abbas kêu gọi ngừng bắn, khẳng định Washington ủng hộ các bước nhằm đảm bảo cuộc sống tốt đẹp, an toàn và tự do cho người Palestine, tiếp tục hỗ trợ cho người Palestine ở Dải Gaza và Bờ Tây.

Trong khi đó, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Antonio Gutteres kêu gọi Israel chấm dứt các hành động quân sự chống lại Gaza, trở lại bàn đàm phán với Palestine. 

Nhóm bộ tứ Trung Đông (gồm: Mỹ, Nga, Liên minh châu Âu – EU và Liên Hiệp Quốc), nhóm bộ tứ Munich (gồm: Pháp, Đức, Ai Cập và Jordan) và nhóm các nước Ả Rập đang có nhiều cố gắng nhằm đưa Israel và Palestine trở lại bàn đàm phán. 

Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas khẳng định sẵn sàng hợp tác với chính quyền của Tổng thống Joe Biden để đạt được một giải pháp công bằng và bền vững cho cuộc xung đột Palestine – Israel.

Mặc dù cộng đồng quốc tế đang có nhiều cố gắng nhằm đưa Israel và Palestine trở lại đàm phán, nhưng con đường đến bàn thương lượng còn rất nhiều khó khăn. 

Cuộc khủng hoảng chính trị kéo dài tại Israel vẫn chưa có lối thoát. Hai năm với bốn cuộc bầu cử, đến nay Israel vẫn chưa thành lập được một chính phủ ổn định và không loại trừ khả năng phải bầu cử lại lần thứ năm vào tháng 9 tới. 

Trong tình trạng vô chính phủ như vậy, không ai có thể quyết được những vấn đề hệ trọng trong đàm phán về một giải pháp với Palestine. Nếu một liên minh cầm quyền gồm các đảng cánh hữu thì tiến trình hòa bình lại rơi vào bế tắc.

Trong khi đó, nội bộ Palestine bị chia rẽ nghiêm trọng giữa phong trào Fatah và Hamas. Trên thực tế Palestine đang tồn tại hai chính quyền: một của Tổng thống Mahmoud Abbas ở Bờ Tây và một của Hamas ở Gaza. 

Fatah chủ trương giải quyết các vấn đề với Israel bằng đàm phán hòa bình, trong khi đó Hamas chủ trương đấu tranh vũ trang. 

Đến nay, các cuộc bầu cử dự định được tiến hành vào tháng 5-2021 phải hoãn lại vô thời hạn do cuộc xung đột hiện nay với Israel. Trong tình hình như vậy, không thể quyết được các vấn đề trong thương lượng với Israel.

Các nước Ả Rập thiếu đoàn kết, không có lập trường thống nhất. Một số nước đơn phương bình thường hóa quan hệ với Israel, bỏ qua sáng kiến hòa bình Ả Rập năm 2002 quy định việc bình thường hóa quan hệ với Israel chỉ được tiến hành sau khi đạt được giải pháp. 

Trong cuộc xung đột Israel – Palestine hiện nay, chưa có lãnh đạo nước Ả Rập nào liên hệ chia sẻ quan điểm với Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas. Israel đã lợi dụng tình hình này để gây sức ép đối với Palestine.

Kể từ khi thành lập nhà nước Israel đến nay, hàng chục cuộc chiến tranh đã xảy ra nhưng không giải quyết được vấn đề gì. Con đường duy nhất để đem lại hòa bình, an ninh và ổn định cho Israel và Palestine là thương lượng.

Các cơ sở của giải pháp đã có sẵn. Đó là các nghị quyết của Liên Hiệp Quốc, các thỏa thuận đã được ký kết giữa Israel và Palestine, đặc biệt là Hiệp định Oslo năm 1993. Vấn đề hiện nay là nếu hai bên có đầy đủ ý chí chính trị và thiện chí trở lại bàn đàm phán thì nhất định sẽ đạt được giải pháp.