Chính quyền Donald Trump ngày 3-12 đã đưa Tổng công ty dầu khí hải dương Trung Quốc (CNOOC) và 3 công ty khác vào danh sách đen, cáo buộc những công ty này có liên quan tới quân đội Trung Quốc.

Trụ sở CNOOC tại Bắc Kinh, Trung Quốc – Ảnh: REUTERS

Nhà sản xuất chip hàng đầu của Trung Quốc SMIC, Công nghệ xây dựng Trung Quốc và Công ty Tư vấn kỹ thuật quốc tế Trung Quốc là những cái tên mới bên cạnh CNOOC. Như vậy, tính tới thời điểm hiện tại, tổng cộng đã có 35 công ty của Trung Quốc bị Mỹ xác định là công ty của quân đội hoặc có liên quan quân đội Trung Quốc.

Hôm 12-11, Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp cấm doanh nghiệp và cá nhân Mỹ đầu tư vào các công ty bị Bộ Quốc phòng Mỹ xác định là có dính líu quân đội Trung Quốc. Lệnh cấm này sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 11-1-2021.

Hikvision, China Telecom và China Mobile, những tên tuổi lớn khác trong ngành viễn thông và camera của Trung Quốc, đã bị thêm vào danh sách trên hồi đầu năm nay.

Hãng tin Reuters bình luận việc mở rộng danh sách lần này chắc chắn sẽ vấp phải sự phản đối của Trung Quốc. Hôm 29-11, sau khi tiết lộ CNOOC và SMIC đang trong tầm ngắm của chính quyền Trump, giá cổ phiếu của hai công ty này đã lao dốc trong phiên giao dịch đầu tuần.

Trên danh nghĩa lý thuyết, CNOOC là chủ của giàn khoan Hải Dương 981 (HD981) đã xâm phạm vùng biển Việt Nam năm 2014. Các quan chức ngoại giao Mỹ đã nhiều lần mô tả những công ty như CNOOC được Bắc Kinh sử dụng làm công cụ “bắt nạt” các nước trong khu vực, cản trở các hoạt động dầu khí đã có từ lâu của những nước này.

Chính quyền Mỹ hồi tháng 8-2020 đã công bố danh sách 24 công ty Trung Quốc tham gia bồi đắp và quân sự hóa trái phép các thực thể tranh chấp trên Biển Đông. Cần phân biệt danh sách đen mà CNOOC vừa “góp mặt” khác với danh sách công bố tháng 8 vì các biện pháp “trừng phạt” khác nhau hoàn toàn.

Giới quan sát đã từng đồn đoán về việc chủ sở hữu các giàn khoan và tàu khảo sát Trung Quốc bị đưa vào danh sách đen tháng 8. Việc đưa CNOOC vào danh sách các công ty dính líu quân đội Trung Quốc có thể xem là “vượt kỳ vọng” vì biện pháp trừng phạt với các thực thể trong danh sách này mạnh hơn danh sách tháng 8.

Đại sứ quán Trung Quốc tại Washington, CNOOC và SMIC không trả lời yêu cầu bình luận ngay lập tức. Reuters nhận định động thái lần này có khả năng làm leo thang căng thẳng với Bắc Kinh trước khi Tổng thống đắc cử Joe Biden nhậm chức.